Khó tin cột sắt 1600 tuổi vẫn không hề hoen rỉ khiến thế giới phải trầm trồ

Công trình có tên Trụ Sắt (Iron Pillar) nằm bên trong khu phức hợp Qutb Minar đã được UNESCO công nhận là di sản của thế giới. Tru Sắt đứng hiên ngang từ thế kỷ thứ 5 và là tâm điểm của mọi sự chú ý.

Nặng 6 tấn với chiều cao 7,2m, cây cột đứng đó suốt 1.600 năm nhưng vẫn nguyên sơ như ngày đầu bất chấp tác động của môi trường, bao gồm cả nhiệt độ khắc nghiệt và tình trạng ô nhiễm gia tăng ở New Delhi, Ấn Độ. Sức bền khủng khiếp của công trình khiến nó làm say lòng những người mộ đạo, những người đến sân thánh đường Quwwat-ul-Islam để hành lễ.

Nguyên nhân cây cột sắt này không hoen rỉ?

Thông thường, các kết cấu sắt và kim loại sẽ bị oxy hóa khi tiếp xúc với không khí hoặc hơi ẩm. Tháp Eiffel là một ví dụ. Để bảo vệ công trình này, người ta đã phủ lên nó một lớp sơn đặc biệt. Tuy nhiên, thực thế thì cây cột ở Ấn Độ không hề có lớp sơn đó. Các nhà khoa học Ấn Độ đã miệt mài đi tìm câu trả lời cho sức bền đáng kinh ngạc của cây cột từ năm 1912 nhưng phải gần một thế kỷ sau, họ mới có câu trả lời.

Năm 2003, các chuyên gia tại Viện Công nghệ Ấn Độ (IIT) ở thành phố Kanpur mới tuyên bố rằng họ đã giải mã được bí ẩn của cây cột sắt. Theo đó, các nhà khoa học phát hiện ra rằng cây cột chủ yếu được làm bằng sắt rèn với hàm lượng phốt pho cao (khoảng 1%), loại này khác so với sắt hiện đại chứa lưu huỳnh hay magie. Các thợ thủ công cổ xưa còn sử dụng một kỹ thuật được gọi là hàn rèn, trong đó họ nung nóng và rèn sắt thành hình, giữ nguyên lượng phốt pho cao. Phương pháp này hiện không được sử dụng trong các hoạt động sản xuất hiện đại.

Một lớp mỏng được tạo thành từ hợp chất của sắt, oxy và hydro cũng được tìm thấy trên bề mặt cây cột. Lớp này được hình thành nhờ chất xúc tác liên quan tới hàm lượng phốt pho cao trong sắt, qua đó giúp nâng cao độ bền của cây cột.

Có thể nói, cây cột chính là “bằng chứng sống” cho năng lực luyện kim của người Ấn Độ từ cổ đại.

Thế nhưng, không chỉ có công nghệ chống rỉ. Cây cột sắt này cũng rất bền. Các tài liệu lịch sử cho thấy một viên đạn đại bác bắn trúng cây cột vào thế kỷ 18 nhưng cũng không thể làm nó hư hại.

Với những thành tựu đó, cây cột hiện được chọn làm biểu tượng của các tổ chức khoa học như Phòng Thí nghiệm Luyện kim Quốc gia và Viện Kim loại Ấn Độ.

Cây cột huyền thoại ra đời như thế nào?

Ngoài ý nghĩa về công nghệ, cây cột sắt cũng mang trong mình loạt bí ẩn về tôn giáo và lịch sử. Một tài liệu được lưu hành rộng rãi cho thấy cây cột có từ thời đế chế Gupta, nhiều khả năng là dưới triều đại của Chandragupta II, còn được gọi là Vikramaditya, vào khoảng thế kỷ thứ 4 và thứ 5.

Cây cột được dựng lên trong Đền Varah thuộc Udayagiri Caves, gần Vidisha ở Madhya Pradesh. Nó giống tượng đài chiến thắng dành riêng cho Thần Vishnu – vị thần theo Hindu giáo. Người ta cho rằng từng có một bức tượng Garuda, con đại bàng huyền thoại của thần Vishnu, trên đỉnh của cột sắt dù nó đã bị thất lạc.

Một truyền thuyết được nhiều người tin tưởng nói rằng nếu một người tựa lưng vào cây cột và vòng tay về phía sau để ôm trọn nó, điều ước của họ sẽ trở thành hiện thực. Chính bởi thế, đây là một truyền thống rất được người mộ đạo yêu thích.