Loài cá kỳ lạ nhất hanh tinh: được xếp vào nhóm nguy cấp trong Sách Đỏ , sống mình dưới lòng đất nhiều năm không cần ăn uống

Ẩn mình dưới lòng sông, hồ ở Tây Phi, cá phổi Tây Phi (Protopterus annectens) là một trong những loài cá kỳ lạ nhất hành tinh. Sở hữu khả năng phi thường có thể sống sót nhiều năm mà không cần nước hay thức ăn, loài cá này đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học và du khách từ khắp nơi trên thế giới.

Các loài cá bình thường khó có thể tồn tại trên cạn vì mang của chúng không thể trao đổi oxy trong không khí khô và chỉ có thể thở từ nước. Tuy nhiên, mang của cá phổi Tây Phi rất khác biệt, và bề mặt của nó được bao phủ bởi các mạch máu nhỏ. Do đó, cá phổi Tây Phi sở hữu bí kíp độc đáo giúp chúng có thể "du hành giữa hai thế giới", tồn tại qua nhiều năm khô hạn khắc nghiệt mà không cần thức ăn hay nước uống.

Cá phổi Tây Phi (Protopterus annectens) sở hữu khả năng phi thường có thể sống sót nhiều năm mà không cần nước hay thức ăn, loài cá này đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học và du khách từ khắp nơi trên thế giới.

Trên thực tế, “phổi” của cá phổi Tây Phi tương tự phổi của động vật trên cạn và đều là cơ quan trao đổi khí. Hai cơ chế hô hấp hoàn toàn khác nhau này mang lại cho loài cá phổi Tây Phi khả năng thích nghi rất mạnh mẽ và tồn tại linh hoạt dưới nước cũng như trên cạn.

Khả năng hô hấp bằng cả mang và phổi giúp cá phổi Tây Phi có thể sống sót trong môi trường nước và cạn. Khi môi trường nước dồi dào, cá phổi sẽ sử dụng mang để hô hấp. Tuy nhiên, khi mùa khô đến và nguồn nước cạn kiệt, cá phổi sẽ đào hang trong bùn và sử dụng phổi để hô hấp không khí.

Điểm đặc biệt nhất của cá phổi Tây Phi chính là khả năng tự bảo tồn phi thường. Khi mùa khô đến và nguồn nước cạn kiệt, cá phổi sẽ đào hang sâu trong lòng bùn, bao bọc cơ thể trong lớp nhầy dày và tiến vào trạng thái "ngủ đông".

Trong giai đoạn này, quá trình trao đổi chất của chúng giảm xuống mức tối thiểu, tiêu thụ rất ít năng lượng và tự trao đổi khí bằng phổi, tương tự như động vật lưỡng cư. Nhờ vậy, cá phổi có thể sống sót trong nhiều tháng, thậm chí lên đến 4 năm mà không cần nước hay thức ăn.

Lớp nhầy bao bọc cơ thể cá phổi Tây Phi đóng vai trò quan trọng trong việc giúp chúng "ngủ đông". Lớp nhầy này chống thấm nước, ngăn chặn sự mất nước của cơ thể.

Khi mùa mưa đến và nguồn nước dồi dào, cá phổi Tây Phi sẽ tỉnh dậy từ trạng thái ngủ đông. Cơ thể chúng sẽ tái hấp thu nước và các cơ quan nội tạng bắt đầu hoạt động trở lại. Sau đó, cá phổi sẽ bơi ra khỏi hang và tiếp tục cuộc sống bình thường trong môi trường nước.

Khi mùa khô đến, người dân thường tìm đến những con sông đã cạn để đào hang và bắt cá phổi. Cá phổi được coi là nguồn protein và vitamin dồi dào, cung cấp thức ăn cho con người trong những thời điểm khó khăn. Loài cá này đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ, đòi hỏi những nỗ lực bảo tồn từ cộng đồng quốc tế để bảo vệ chúng khỏi nguy cơ tuyệt chủng.

Tuy nhiên, việc săn bắt quá mức, cùng với sự ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu, đang đe dọa sự tồn tại của cá phổi Tây Phi. Hiện nay, loài cá này được xếp vào nhóm nguy cấp trong Sách Đỏ IUCN.